Dijitalleşme ve Teknolojinin Enerji Sektörüne Etkisi: Neurath Enerji Santrali Örneğinden Türkiye İçin Çıkarımlar

-


Almanya'nın enerji haritasını yeniden çizen Neurath Enerji Santrali'ni ziyaret etmek, benim için unutulmaz bir deneyim oldu. Kömürle çalışan bu dev tesis, dijitalleşmenin gücüyle nasıl dönüştürülebileceğinin canlı bir örneğiydi. İleri analitik sistemler, IoT (Nesnelerin İnterneti) tabanlı sensörler ve yapay zeka uygulamaları sayesinde, santralin her bir parçası gerçek zamanlı olarak izleniyor ve optimize ediliyordu. Bu sayede, enerji tüketimi azaltılıyor, emisyonlar düşürülüyor ve genel verimlilik artırılıyordu.

Neurath'ta beni en çok etkileyen şeylerden biri, santralin yakında kapatılacak olmasına rağmen mühendislerin hala yeni teknolojilerle deneyler yapmaya devam etmesiydi. Eski bir teknolojiye IoT ve makine öğrenmesi gibi modern teknolojileri entegre etmeleri, mühendisliğin yalnızca işlevsellik değil, aynı zamanda yaratıcılık gerektiren bir alan olduğunu bir kez daha gösterdi. Kapanacak bir tesise bu kadar emek harcamaları, gerçek bir mühendislik ruhunun örneğiydi. Bu, sadece teknolojiye değil, aynı zamanda mesleklerine duydukları tutkuya da işaret ediyor.

Neurath, büyük kapasitesi ve karmaşık altyapısıyla, kapatma sürecinde çok büyük zorluklar ortaya çıkarabilir. Ayrıca, santralin bulunduğu bölgedeki ekonomik ve sosyal etkiler de farklılık gösterebilir. Ancak, Neurath örneği, enerji sektöründe yaşanan dönüşümün kaçınılmaz olduğunu ve Türkiye gibi ülkelerin de bu değişime ayak uydurması gerektiğini gösteriyor. Yenilenebilir enerji kaynakları, enerji verimliliği ve dijitalleşme, geleceğin enerji sisteminin temel taşları olacak.

Neurath’ta gördüğüm yenilikçi uygulamalar, Türkiye’deki enerji santrallerinin de benzer dönüşümler geçirebileceğine dair umut veriyor. Özellikle kömürden çıkış sürecinde olan ülkemizde, bu tür santrallerdeki dönüşüm süreçleri yeni iş imkanları yaratabilir ve ekonomik büyümeye katkı sağlayabilir.

Yapay Zeka ve IoT Entegrasyonu

Santralde dikkat çeken en önemli unsurlardan biri, tesisin dijitalleşme sürecinde IoT sensörleriyle donatılmış ekipmanlarının her bir ayrıntıyı anlık olarak izliyor ve analiz ediyor olmasıydı. Tesisin yanma sistemlerinden buhar jeneratörlerine kadar tüm kritik süreçler, gerçek zamanlı verilerle optimize ediliyordu. Bu sistem, yalnızca arıza durumlarını önceden tespit etmekle kalmıyor, aynı zamanda operasyonel verimliliği de artırıyordu.

Santraldeki IoT sensörlerinin veri toplama süreci oldukça etkileyiciydi. Bu sensörler, sıcaklık, basınç, yakıt tüketimi gibi kritik metrikleri anlık olarak izliyor ve büyük bir veri havuzuna aktarıyor. Örneğin, yanma sistemlerinde kullanılan sensörler, oksijen seviyesini ve yanma sıcaklığını izlerken, buhar jeneratörlerindeki sensörler, basınç ve sıcaklık gibi parametreleri takip ediyordu. Bu veriler, yapay zeka destekli analizlerle işlenerek, olası arıza noktaları belirleniyor ve buna göre sistem optimize ediliyordu. Örneğin, buhar türbinlerinde meydana gelebilecek bir aşırı ısınma veya titreşim artışı, arıza oluşmadan önce tespit edilip müdahale edilmesini sağlıyor. Bu süreç, geleneksel bakım yaklaşımlarına kıyasla duruş sürelerini %30-40 oranında azaltabiliyormuş. Bu, hem zamandan hem de maliyetten büyük tasarruf anlamına geliyor.

Santralin yakıt verimliliğini artırmak için kullanılan yapay zeka algoritmaları da oldukça etkileyiciydi. Yanma kontrol sistemleri, IoT sensörlerinden gelen verilerle beslenerek yakıt-hava karışımını optimize ediliyor ve bu sayede yakıt tüketimi %5-10 oranında azaltılmış durumda. Türkiye’deki termik santrallerde, özellikle yerli kömür kullanan tesislerde, bu tür yapay zeka tabanlı optimizasyon teknolojilerinin hızla benimsenmesi büyük bir potansiyel taşıyor. Örneğin, Zonguldak’ta yer alan kömürle çalışan santrallerde bu uygulamaların hayata geçirilmesi, enerji üretim maliyetlerini düşürürken, emisyon oranlarını da azaltabilir.

Bununla birlikte, santralin bakım süreçlerinde kullanılan dijitalleşme de önemli bir faktördü. Proaktif bakım stratejileri, IoT ve yapay zeka tabanlı analizlerle birleşerek, yalnızca arıza sonrası müdahaleyi değil, arıza oluşmadan önce gerekli önlemleri alma imkanı sağlıyor. Türbin kanatlarının titreşim analizi veya basınç dalgalanmaları gibi metrikler, SAP tabanlı bir sistem üzerinden anlık olarak izleniyor ve herhangi bir anormallik algılandığında ilgili ekipler uyarılıyor.

Veri Analitiği ve Karar Destek Sistemleri

Neurath Santrali’nde en dikkat çekici noktalardan biri, veri analitiği ve karar destek sistemlerinin operasyonel süreçlerin her aşamasına nasıl entegre edildiğiydi. Bu eski teknolojiye sahip bir tesis olmasına rağmen, makine öğrenimi ve veri analitiği araçları sayesinde, yanma süreçleri optimize ediliyor ve enerji üretimi daha verimli hale getiriliyordu.

Makine öğrenimi algoritmaları, yalnızca anlık sensör verilerini değil, aynı zamanda geçmişten gelen büyük veri setlerini de analiz ediyor. Bu analizler sayesinde, yakıtın ideal yanma sıcaklığı, basınç seviyeleri ve hava akışı oranları sürekli olarak güncelleniyor. Bu süreç, hem enerji üretim verimliliğini artırıyor hem de yakıt tüketimini minimum seviyeye indiriyor. Bu tür bir teknoloji sayesinde, santralde kullanılan kömür miktarı aynı kalırken üretilen enerji miktarı %10’a kadar artırılabiliyor. Bu da hem ekonomik hem de çevresel anlamda ciddi bir kazanım sağlıyor.

Veri analitiği sistemleri, operasyonel süreçleri dönüştürmekle kalmıyor, aynı zamanda bakım süreçlerini de daha öngörülebilir hale getiriyor. Örneğin, buhar türbinlerinde meydana gelebilecek aşınma veya aşırı ısınma gibi durumlar, sensör verileriyle birlikte geçmiş bakım kayıtları analiz edilerek önceden tespit edilebiliyor. Bu sayede, planlı bakım programları oluşturuluyor ve arıza sonrası duruş süreleri minimize ediliyor.

Türkiye özelinde, özellikle kömürle çalışan termik santrallerde bu tür teknolojilerin uygulanması büyük bir potansiyele sahip. Türkiye’nin enerji sektörü, yerli kömür kaynaklarına dayalı üretim süreçlerinde genellikle düşük verimlilik oranları ve yüksek emisyon seviyeleriyle mücadele ediyor. Ancak makine öğrenimi ve veri analitiği gibi teknolojilerin entegrasyonu, bu tesislerin hem ekonomik hem de çevresel performansını büyük ölçüde iyileştirebilir.

Çevresel Etkiler ve Karbon Emisyonu Yönetimi

Karbon yakalama ve depolama (CCS) teknolojisi, özellikle kömürle çalışan termik santrallerin çevresel etkilerini azaltmak için hayati bir çözüm sunar. Almanya’daki Neurath Termik Santrali gibi tesislerde kullanılan bu sistem, karbon salınımını kontrol altına almak için yenilikçi bir yaklaşım sergiliyor. CCS, santral bacalarından çıkan karbon dioksiti (CO2) ayırarak, atmosfer yerine yer altına güvenli bir şekilde depolamayı hedefler.

Türkiye’de karbon yakalama ve depolama (CCS) teknolojisinin uygulanması, özellikle Zonguldak ve Afşin-Elbistan gibi kömürle çalışan bölgelerde büyük bir potansiyel taşıyor. Örneğin, Zonguldak’ta yer alan eski kömür rezervuarları, CCS depolama alanı olarak değerlendirilebilir. CCS, yalnızca karbon salınımını azaltmakla kalmaz, aynı zamanda yerel ekonomiye de katkı sağlayabilir. Bu süreç, Türk enerji sektörünün uluslararası çevre standartlarına uyum sağlamasına da önemli bir katkı yapacaktır.

Bu tür sistemlerin yaygınlaşabilmesi için devlet teşvikleri ve uluslararası iş birliği kritik öneme sahiptir. Ayrıca, bu teknolojinin uygulanabilirliğini artırmak için yerel mühendislerin eğitimine ve uzmanlaşmasına yatırım yapılması gerekmektedir.

Enerji Depolama Sistemleri ve Hibrit Sistemler

Almanya’daki tesislerin bir başka güçlü yönü ise enerji depolama sistemlerinin entegrasyonu. Yenilenebilir enerjinin de dahil olduğu hibrit sistemlerle, rüzgar ve güneş enerjisi gibi değişken kaynaklar daha stabil hale getirilebiliyor. Bu hibrit sistemlerde kullanılan batarya depolama üniteleri, enerji arzındaki dalgalanmaları dengeleyerek daha güvenilir bir enerji dağıtım ağı oluşturuyor.

Türkiye’de de yenilenebilir enerji kaynaklarının artırılması hedefiyle, enerji depolama sistemlerine yatırım yapılması büyük önem taşıyor. Özellikle güneş enerjisi santralleriyle entegre çalışan batarya depolama sistemleri, gece saatlerinde üretilen fazla enerjinin depolanmasını ve gündüz saatlerinde ihtiyaç duyulduğunda kullanılmasını sağlıyor. Bu tür sistemlerin ülke çapında yaygınlaştırılması, enerji arz güvenliğini artıracak ve enerji fiyatlarının dalgalanmasını engelleyecektir.

Türkiye İçin Adımlar ve İşbirliği

Neurath örneği, Türkiye’nin enerji sektörüne önemli dersler sunmaktadır. Dijitalleşme, IoT ve yapay zeka tabanlı çözümler, enerji verimliliği ve çevresel sürdürülebilirlik açısından büyük fırsatlar yaratıyor. Türkiye’nin enerji dönüşüm sürecinde atacağı adımlar, yalnızca çevresel etkileri azaltmakla kalmayacak, aynı zamanda ekonomik büyümeyi de destekleyecektir.

Ancak, bu dönüşümün başarılı olabilmesi için hükümet, sanayi ve mühendislik topluluğu arasındaki işbirliği kritik önem taşıyor. Yalnızca teknoloji değil, aynı zamanda bu teknolojilerin adaptasyonu için stratejik bir yol haritası oluşturulmalıdır. Eğitim, teşvikler ve uluslararası işbirlikleri bu dönüşümün hızlanmasına katkı sağlayacaktır.

Türkiye’nin enerji sektörü için yapılacak bu yatırımlar, gelecek nesiller için daha sürdürülebilir ve verimli bir enerji altyapısı oluşturulmasına katkıda bulunacaktır.

dipl.-Ing. Deniz Cengiz

Yorumlar

Yorum Gönder

En çok okunanlar

Cloud Computing Reference Architecture: An Overview

-
Resim
The Conceptual Reference Model Figure 1 presents an overview of the NIST cloud computing reference architecture, which identifies the major actors, their activities and functions in cloud computing. The diagram depicts a generic high-level architecture and is intended to facilitate the understanding of the requirements, uses, characteristics and standards of cloud computing. As shown in Figure 1, the NIST cloud computing reference architecture defines five major actors: cloud consumer, cloud provider, cloud carrier, cloud auditor and cloud broker. Each actor is an entity (a person or an organization) that participates in a transaction or process and/or performs tasks in cloud computing. Table 1 briefly lists the actors defined in the NIST cloud computing reference architecture. The general activities of the actors are discussed in the remainder of this section, while the details of the architectural elements are discussed in Section 3. Figure 2 illustrates the intera...
Devamını oku »

Cloud Architecture

-
Resim
The cloud providers actually have the physical data centers to provide virtualized services to their users through Internet. The cloud providers often provide separation between application and data. This scenario is shown in the Figure 2. The underlying physical machines are generally organized in grids and they are usually geographically distributed. Virtualization plays an important role in the cloud scenario. The data center hosts provide the physical hardware on which virtual machines resides. User potentially can use any OS supported by the virtual machines used.  Operating systems are designed for specific hardware and software. It results in the lack of portability of operating system and software from one machine to another machine which uses different instruction set architecture. The concept of virtual machine solves this problem by acting as an interface between the hardware and the operating system called as system VMs . Another category of virtual machine is ca...
Devamını oku »

Teknolojik Altyapıdan Ne Anlıyoruz?

-
Resim
Şirketinizde teknoloji ve bilişim altyapısı ne kadar başarılı? Bu cevaplanması çok zor ama bir o kadar da kritik bir soru. Bu sorunun cevabı hem bilişim teknolojisi (IT) yönetimi biriminin başarısını ölçmek için hem de iş birimlerinin beklentilerini daha iyi anlamak ve karşılamak açısından önemli. Bu zor ve önemli konuyu daha iyi değerlendirebilmek için başarı kriterlerini kısaca inceleyelim. İş Stratejilerine Uyum IT'nin en önemli görevi kurumun vizyon ve misyonunu gerçekleştirmek için gerekli teknoloji stratejisini hazırlamak ve uygulamaya koymaktır. Bilgi teknolojisi stratejisi kurumun hedefleri ile uyumlu olmalıdır. Bunu sağlamak için IT'nin, iş hedeflerini de içeren büyük resme hakim olması, bir taraftan kendi verimliliğini arttıracak çalışmaları yaparken iş hedeflerini de unutmaması gerek. Bunu kontrol etmenin en kolay yolu, teknoloji iş planlarını iş isteği ya da teknolojik proje olarak kategorize etmek. Projelerin dağılımı, IT'nin enerjisini hangi yöne harc...
Devamını oku »

Run SAP İş Ortağı Programı, En İyi Çözüm Operasyonunu Nasıl Sağlar?

-
Resim
Kurumsal yazılımınızı seçme sürecinin ne denli önemli olduğunu hatırlatmaya gerek yoktur, ancak bu yazılımı iyi bir şekilde uygulayamaz veya yönetemezseniz, tüm para ve zamanınız boşa gitmiş olur. Ne yazık ki, kurumsal yazılım uygulaması ve yönetimi çok fazla zaman ve kaynak talep etmektedir. Bir işletmenin yatırım yapması gereken kaynak miktarını azaltmak için SAP, yazılımın en verimli uygulamalarını desteklemek üzere tasarlanmış bir programı başlattı: Run SAP ortak programı. İşletmenizi çalıştırmak için doğru yazılımı seçmek, işletmeniz için yapmanız gereken en önemli kararlardan biridir, ancak bu yazılımın uygulanmasını doğru yapmazsanız, karar verme sürecine ne kadar yaklaştığınız önemli değildir. Önemli bir yazılım yatırımı yaptığınızda, doğru bir şekilde uygulamayı ve bakımını sağlamalısınız. Bununla birlikte, giderek genişleyen sistem alanlarına yayılmış iş süreçleriyle ile başarılı bir uygulamaya ulaşmak, en tecrübeli kuruluşlar için bile yoğun kaynak ve sabır i...
Devamını oku »

Artırılmış Gerçeklik nedir ve hangi alanlarda kullanılıyor?

-
Resim
Artırılmış gerçekliğin temelinde “bağlam bilinçli sistemler” vardır. Bağlam bilinçli sistemler, kullanıcıların içinde bulundukları yer, nesneler, durum, aksiyon gibi bağlamları tanımaya yönelik ve tanıma işlemi sonucunda da ihtiyaç duyabilecekleri veya ilgili olabilecekleri bilgilerin getirilmesi ile ilgili bir sistemdir. Türkçeye Artırılmış Gerçeklik ya da Zenginleştirilmiş Gerçeklik olarak çevirilen “Augmented Reality”, gerçek dünyadaki çevrenin ve içindekilerin bilgisayar tarafından üretilen ses, görüntü, grafik ve GPS verileriyle zenginleştirilerek meydana getirilen canlı, doğrudan veya dolaylı fiziksel görünümü olarak tanımlanır.  Bir olay mobil cihaz, akıllı gözlük ya da tablet bilgisayarınızın kamerası yardımı ile gerçek dünyada işlevsel hale gelmektedir.  Artırılmış gerçeklik üç aşamada oluşur. Bunlar; bağlam tanıma, içerik getirme ve içerik gösterimidir. Cihazların cisim tanıma özelliklerinin kullanılması ile sanal ortamda yaratılan nesneler, gerçek ...
Devamını oku »

KÖRLER ÜLKESİNE KRAL OLMAK

-
Resim
Dere tepe, dağ taş dolaşmayı çok seven tek gözlü bir adam varmış. Yürür, yol alır, durmaksızın giderdi. Bir gün, uzaklarda renkleri karmakarışık bir köy görmüş; alacalı, bulacalı, garip bir köy. Yaklaşmış köye doğru. Yolları bir tuhaf, evleri bir tuhaf, insanları bir tuhafmış köyün. Köyün içine girince meseleyi anlamış. Burası körler köyüymüş. Kadınların, erkeklerin, çocukların, velhasıl herkesin gözleri sımsıkı kapalıymış. Gezgin tek gözlü adam burada yaşamaya karar vermiş. “Hiç değilse benim tek gözüm var,” diyormuş. “Körler ülkesinde şaşılar kral olur derler. Ben de bunların başına geçer, yaşarım.” Körlerin gözleri yokmuş ama elleri, kulakları, burunları çok hassasmış. Kendilerine göre kurdukları bir düzen içinde yuvarlanıp gidiyorlarmış. Adam, onların şaşkın hallerine bakıyormuş. Yürümeleri, konuşmaları gerçekten başka türlüymüş. Bir gün, körlerden biri ötekilerden birinin malını çalmış. Sadece tek gözlü adam görmüş bunu. Bağırarak ilan etmiş: “Filanca falancanın malını çaldııı...
Devamını oku »

BİG DATA MANAGEMENT

-
Resim
Big data is becoming an important element in the way organizations are leveraging high-volume data at the right speed to solve specific data problems. However, big data does not live in isolation. To be effective, companies often need to be able to combine the results of big data analysis with the data that exists within the business. In other words, you can’t think about big data in isolation from operational data sources. There are a variety of important operational data services . What good is a database if it cannot be trusted to protect the data you put in it? Given this most important requirement, you must then think about what kind of data you want to persist, how can you access and update it, and how can you use it to make business decisions. At this most fundamental level, the choice of your database engines is critical to your overall success with your big data implementation.
Devamını oku »

CLOUD COMPUTING – An Overview

-
Resim
Resource sharing in a pure plug and play model that dramatically simplifies infrastructure planning is the promise of „cloud computing‟. The two key advantages of this model are easeof-use and cost-effectiveness. Though there remain questions on aspects such as security and vendor lock-in, the benefits this model offers are many. This paper explores some of the basics of cloud computing with the aim of introducing aspects such as: Realities and risks of the model  Components in the model  Characteristics and Usage of the model  The paper aims to provide a means of understanding the model and exploring options available for complementing your technology and infrastructure needs. An Overview Cloud computing is a computing paradigm, where a large pool of systems are connected in private or public networks, to provide dynamically scalable infrastructure for application, data and file storage. With the advent of this technology, the cost of computation, applicat...
Devamını oku »

Blockchain, sözleşmelerin dijital koda yerleştirildiği ve şeffaf paylaşılan veri tabanlarına depolandığı, silinmesi, değiştirilmesi ve düzeltilmesinden korunan bir dünyayı hayal edebiliriz.

-
Resim
Kontratlar tarih olayları kronolojik olarak belirler ve doğrularlar.. Örgütler toplulukların faaliyetlerini yönetip, toplumsal eylemleri yönlendiriyorlar. Ancak bu kritik araçlar ve bunları yönetmek için oluşturulan bürokrasiler, ekonominin dijital dönüşümüne ayak uyduramamışlardı, Formula 1 yarış otomobilini yakalamaya çalışan bir hurda gibi işleri yavaşlatıp, ağır bürokrasiler yaratıyorlardı. Oysaki dijital dünya, işleri idare ve sürdürme kontrolümüzü düzenleyip yapma ve işletme şeklimizi değiştirmelidir. Blockchain, bu sorunu çözmeyi vaat ediyor Bitcoin'in ve diğer sanal para birimlerinin kalbindeki teknoloji blockchain, iki ikili arasındaki işlemleri hem etkin hem de doğrulanabilir ve kalıcı bir şekilde kaydedebilen, açık, dağıtılmış bir kaynak olarak yazılmıştır. Blockchain ile sözleşmelerin dijital koda yerleştirildiği ve şeffaf paylaşılan veri tabanlarına depolandığı, silinmesi, değiştirilmesi ve düzeltilmesinden korunan bir dünyayı hayal edebiliriz. Bu dünyada h...
Devamını oku »

Bilgi Sisteminin Yazılım Yetenek Olgunluk Modeli ile İlişkisi

-
Resim
PACE yazılımı Java 2 Enterprise Edition (J2EE) teknolojisinin N-katmanlı olarak uygulanması ile ortaya çıkarılmıştır. Yazılım platform, uygulama sunucusu ve veritabanı bağımsız olarak geliştirilmiştir. CMM (Seviye 3) PACE'in desteklemeyi amaçladığı temel standarttır. Bunun nedeni, CMM modelinin dünya çapında yoğun olarak benimsenmesidir. Buna ek olarak, Yazılım Mühendisliği Enstitüsü (SEI), CMM seviye 3'ü organizasyondaki yazılım mühendisliği ve yönetim süreçlerinin tüm projeler bazında etkin bir şekilde kurumsallaşmasını sağlayan altyapıyı sunan seviye olarak tanımlamaktadır CMM'in her seviyesi Anahtar Süreç Alanlarına (Key Process Areas - KPA) ayrılmıştır. SEI bu alanları, yerine getirildiğinde organizasyonun süreç yeteneğini tesis etmesi açısından önem teşkil eden belirli bir grup hedefin gerçekleştirilmesini sağlayan faaliyetler kümesi olarak tanımlamaktadır  PACE yazılımının CMM seviye 2 ve 3'ün ilgili Anahtar Süreç Alanlarından herbirini ne şekilde ele a...
Devamını oku »